MENÜSKÜS

Tibia dediğimiz alt bacağın kalın kemiğinin platosu üzerine yarleşmiş diz eklemini meydana getiren tibia ve femur arasında bulunan bir çeşit eklem yastığı görevi gören kıkırdaktan yapılmış dokuya menüsküs adı verilir.Bunların içte olanın aiç menüsküs dışta olanına dış menüsküs adı verilir.Dzi eklemi yarım bükülü durumda iken dizde meydana gelen zorlu dönme hareketleri sırasında menüsküste değişik şekil ve derecelerde yaralanmalar meydana gelir.İç menüsküs daha büyük çevresi daha incedir.Dış menüsküs ise kalınca,hareket yeteneği çok ve dizin iç çapraz bağları ile ilişkili olduğundan içe oranla yedi kat daha az yaralanmaya uğrar.
Menüsküs yaralanmaları genç yaşlarda ve sporcularda görülen bir yaralanma çeşidi olup daha çok kayak ,güreş,futbol ve do sporlarında görülür.Bazı hastalıklar bir kenara bırakılacak olursa meydana gelmesindeki tek etken travmadır.Yani dize gelen darbelerdir.Bu yaralanmaları 3 guruba ayırabiliriz.
1-İç menüsküs yırtılmaları
2-Dış menüsküs yırtılmaları
3-Basit yırtılmaları
İÇ MENÜSKÜS YIRTILMALARI
Diz dışa açık ve hafif bükük iken Femurun yani üst bacak kısmının ani içe dönmesi ve bu arada zorlanması halinde iç menüsküste yırtılma ,kopma ve çıkıklar meydana gelmektedir.Bu yırtlmalar şu şekillerde olabilir.

a-Ön boynuz yırtığı
b-Arka boynuz yırtığı
c-Ortadan enine yırtılma
d-Kova sapı şeklinde boyuna yırtılma
e-Kenarlardan yırtılma ve ayrılma
f-Yırtıkla beraber fıtık meydana gelmesi
g-Yırtılma olmadan bağlardan kurtularak fıtık meydana gelmesi
MENÜSKÜS YIRTIĞININ TANIMLANMASI
Hastalık meydana geldikten sonra tecrübeli ve bilgili bir sporcuyaptığı hareketin şeklinden verdiği acıdan,menüsküs olduğunu anlayabilir.
Tanımlama aslında çok zordur.Çekilen filimlerle bile tanı çok zor konabilir.Ama güzel bir anlatım hekime yırtılma olduğu konusunda yardımcı olabilir.Anlatılan olay genelde şöyledir.
Diz hafif bükük ve dışa dönük.ayak dış tarafa açık ikenüst bacağın (Femur)ve vucudun ani olarak içe dönmesine neden olan bir hareketten sonra diz içinde şiddetli bir ağrı ve ses duyulduğu arkasından yere düşüldüğüdür.Bundan sonra sakatlanan sporcu dizinin iç tarafındaki şiddetli ağrı ile topallayarak yürür.Diz eklemini tam düzleştiremez ve tam bükemez.Çömelemez ,merdiven çıkmakta zorluk çeker.Dizini büktüğünde açamaz,açolırken eklem içinden ses gelir.
Bu yırtılma sırasında eklem içindeki damarlarda da yırtılma olursa diz eklem boşluğu kan ile dolar.Bu bir saat içinde gerçekleşir(Hemartroz).Kanama olmasa bile boşluk 7-8 saat içinde su ile dolar (Hidroartroz)
DIŞ MENÜSKÜS YIRTILMALARI
Ayak ve Tibia(Alt bacak)diz hafif bükük ve dışa dönük iken femurun yani üst bacak kısmının ani olarak dışa dönmesi ile oluşur.Yırtık şekilleri iç menüsküsteki gibidir.Şişme daha az ve ağrı dış taraftadır.
KÜÇÜK YARALANMALAR
Dönme hareketleri menüsküs yırtığına sebep olacak kadar büyük değilse,ancak menüsküsün kenar yapışma yerlerinde küçük yaralanmalara neden olur.Bunun sonucu şiddetli bir ağrı ve eklem şişmesi görülür.Fakat eklemde takılma veya kitlenme olmaz.
Yukarıda meydana gelen her üç şekildeki yaralanmalar sporcu sağlığı açısından çok önemlidir.Böyle bir durum olduğunda antereman hemen kesilmelidir.Sakatlığın tanımlanmasında özel bir takım testler,belirtilrr ve yöntemler vardır.Bunlar tecrübe ile kazanılmış yetenekler olduğundan sporcunun hiç vakit geçirmeden ve daha fazla zorlanmadan muhakkak bir ortapedi uzmanına görünmesi gerekmektedir.