Çocukluk Çağı Pnömonileri (Zatüre)

Pnömoni değişik mikroorganizmaların (bakteri, virüs, parazit) neden olduğu akciğer enfeksiyonunun genel adıdır. Sıklıkla bir üst solunum yolu (burun, boğaz) enfeksiyonu sonrası başlar. En sık virüsler ve bakteriler rol oynar.
Mikroorganizmaların akciğerlerde yerleşmesiyle alveol denen keseciklerinde sıvı birikimi ve iltihap oluşur. Bu da akciğerin solunum kapasitesini düşürerek çocuğun oksijeni yeterli derecede alamamasına neden olur.

Pnömoniye Eğilimi Artıran Nedenler
- Üst solunum yolu enfeksiyonu
- Anatomik etmenler
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Sigara dumanı
- Soğuk hava
- Beslenme bozukluğu
- Öksürük refleksinin bozulması
- Zararlı gazların solunması
- Yabancı cisim
- Cilt enfeksiyonu
- Kistik fibrozis
- Yanık

Belirti ve bulgular
Üst solunum yolu enfeksiyonundan 2-3 gün sonra boğaz ağrısı ve nezle gibi ilk belirtiler başlar. Bu belirtilerin şiddeti çocuğun beden direncine ve etken mikrobun tipine göre değişir.

Başlıca belirtiler
Ateş, titreme, öksürük, hızlı solunum, hırıltılı solunum, nefes alırken kaburgalarda çekilme, kusma, göğüs ağrısı, karın ağrısı, hareket azlığı, iştahsızlık, beslenme bozukluğu, mavi-mor renkli dudak-tırnaklar. Bazen yanlızca ateş ve hızlı solunum görülür. Pnömoni akciğerlerin alt kısmına yerleşmişse solunum sorunları olmadan yanlızca ateş ve karın ağrısı olabilir.

Bakteriyel pnömonilerde çocuk hızla hasta halini alır ve ani yüksek ateşle ve bazen de hızlı solumaya başlar. Ancak virüslerin neden olduğu pnömoniler daha yavaş ilerler ve genel olarak hırıltılı solunum gözlenir.

Pnömoninin bazı tiplerinin neden olduğu belirtiler, hastalığa neden olan mikrop hakkında önemli ipuçları verir. Örneğin; büyük çocuk ve ergenlerde mikroplazmaya bağlı pnömonilerde boğaz ağrısı ve baş ağrısı genel pnömoni belirtilerine ek olarak belirgin olarak görülür. Süt çocuklarında Klamiddya'ya bağlı olarak gelişen pnömonilerde orta derecede hastalığa ek olarak konjonktivit belirgindir. Bunlarda genellikle ateş olmaz. Boğmaca’ya bağlı pnömonilerde öksürük nöbetleri, hava açlığına bağlı mavi-mor renkli görünüm ve hırıltılı solunum olur.

Önleme
Hastalıkları oluşmadan önlenmek daha önemlidir. Örneğin kronik hastalığı olan çocuğunuz varsa düzenli izlenimini yaptırmanız ve doktorun önerilerine sıkı sıkıya uymanız gerekir. Çocuğunuzun yanında sigara içmeyiniz, onu soğuktan koruyunuz, beslenmesine dikkat ediniz

Hastalıklardan korunmada bazı aşıların yapılması da yardımcıdır. Örneğin, çocuklar Hemafilus influenza ve pertusise karşı aşılanabilir. Pnömoninin değişik tipleri için özel bir risk taşıyan kronik hastalıklı çocuklar ek aşılamayla ve bağışıklık artırıcı ilaçlarla korunmalıdır.

Doktorlar pertusis gibi pnömoninin belirli tipleriyle karşı karşıya kalan çocuklara koruma amaçlı antibiyorik verebilirler.

Ek olarak virüslere etkili ilaçlar da bulunmaktadır. Bunlar viral enfeksiyonların önlenmesinde kullanılabilir. El yıkama ve nezleli kişilerin maske, tülbent gibi malzemelerle ağız ve burun kapamaları gerekir.

Bulaşıcılık hastalığın gelişmesinde önemli bir etkendir. Ebeveynlere düşen pnömonisi ya da üst solunum yolu enfeksiyonu olan kişileri çocuklarından uzak tutmaktır. Eğer evinde pnömonisi ya da üst solunum yolu enfeksiyonu olan kişi varsa, bu kişilerin kullandığı çatal, kaşık, bardak gibi eşyaları çocuklar kullanmamalı ve el temizliğine de ayrıca dikkat edilmelidir.

Hastalık Süresi
Tedavi bakteriyel pnömonilerin çoğu 1-2 haftada iyileşir. Viral pnömonilerin tedavisi daha uzun sürer.

Bulaşıcılık
Bakteriler ve virüsler genelde enfekte kişinin ağzında ve burnunda akışkan formda bulunur. Mikrop, öksürük ve aksırıkla, bardakla, tabakla, mendille vs bulaşır.

Ev Tedavisi
Eğer doktor çocuğunuzun bakteriyel pnömonisi için antibiyotik verirse doktorununuz önerdiği süre kadar tedaviye uymanız gerekir. Bu, çabuk iyileşmeyi sağlar ve pnömoninin diğer aile bireylerine yayılmasını önler.

Havadaki nem oranını arttırmak için soğuk buhar kullanabilirsiniz. Eğer çocuğunuzun ateşi varsa bol sıvı almasını sağlamanız gerekir. Öksürük tedavisini doktorunuza sormanız gerekir. Çünkü öksürüğün durdurulması akciğerlerin temizlenmesini engeller ve bu durum her zaman yararlı değildir. Çocuğunuzun her gün sabah-öğle-akşam ateşini ölçmeniz ve kaydetmeniz gerekir. Eğer 38,9 0C'nin üstüne çıkarsa doktorunuzu aramalısınız. Çocuğunuzun dudaklarını, tırnaklarını kontrol etmeniz gerekir. Pembe gül renkli olması gerekirken mavi-mor olursa bu durum akciğerlerin yeterince havalanamadığını gösterir.

Hastane Profesyonel Tedavisi
Doktor muayeneden sonra pnömoninin tanısını koymak için akciğer filmi, kan testleri ve bazen de balgam kültürü ister. Genellikle evde ağızdan verilen tedavi ile pnömoni iyileşir.

Süt çocukları eğer Pertusis’in neden olduğu pnömoni ya da kana yayılmış pnömoniye yakalanmışsa hastanede tedavi edilir. Bağışıklık sistemini etkileyen, kronik hastalığı olan, ağızdan ilaç alamayacak kadar kusması olan, solunum güçlüğü çeken, yineleyen pnömonisi olan ve derisi mavi-mor renkli olan çocuklar hastanede tedavi edilmelidir.

Çocuk Doktorunu Ne Zaman Arayacaksınız?
Pnömoni’ye ait herhangi bir belirti ve bulguda ve özellikle de; solunum güçlüğü, mavi-mor renkli dudaklar-tırnaklar, 38.90C’nin üstünde ateş durumlarında kesinlikle doktorunuzu aramalısınız.

Süt çocukların da pnömoniye ait herhangi bir en ufak belirti ve bulgu belirirse kesinlikle doktorunuza başvurmanız gerekir.

Son Olarak
Ani başlayan solunum enfeksiyonları beş yaşın altındaki çocuklarda gelişmiş ülkelerde çok yüksek başka hastalık oluşturma ve ölüm riski taşır. Pnömoni beş yaşından küçük çocuklarda en sık ölüm nedenlerinden birisidir.

Çocuğunuzun bu tür tehlikelerle karşılaşmaması için, beslenmesine, aşılanmasına ve hastalıklardan uzak durmasına özen göstermelisiniz.

Bütün çocuklara sağlıklı ve mutlu bir yaşam dileğiyle...