Cinsel yolla bulaşan üroloji hastalıkları

CİNSEL YOLLA BULAŞAN ÜROLOJİK HASTALIKLAR

GONOKOKAL ÜRETRİT ( BEL SOĞUKLUĞU )

Gonokokal üretritin etkeni, gram-negatif bir diplokok olan Neisseria gonorrhoeaedir. İnkubasyon periyodunun genellikle 3-10 gün arasında değişmesine karşın, semptomların gelişmesi için gereken süre 12 saat gibi kısa veya 3 ay gibi uzun olabilir.
Gonokokal üretritlerin en sık görülme nedeni cinsel ilişkidir. Bir erkek için, enfekte partner ile tek bir ilişki sonucu bulaşma riski yaklaşık %17-20, buna karşın enfekte erkekten dişiye bulaşma olasılığı %80 dir. Taşıyıcı veya hasta partner ile cinsel ilişki sayısı arttıkça risk de artar. Vajinal ilişki olmaksızın salgılarla bulaşan vakalar da bildirilmiştir.

Semptom ve Bulgular
* idrar yaparken yanma
* üretral akıntı (Akıntı genelde iltihaplı, sarı-kahverengi görünümde ve çok boldur)

Tanı
Hasta idrarını yaptıktan 1-4 saat sonra, özel kültür çubuğu üretraya 2-4 cm. kadar sokulup çevrilir. Homoseksüel hastalardan rektal örnek de alınır.
Örneklerden gram boyama ve kültür ortamına ekim yapılır. Gerekirse 2 ayrı örnek toplanır. Gram boyamada gram-negatif diplokoklar görülür. %95 oranında doğru tanı konulabilir.

Komplikasyonlar
* Periüretritis, periüretral apse
* üretral darlık,
* prostatit, prostat apsesi, epididimit, proktit, ve artrit görülebilir.

Korunma
Gonore, düzenli olarak kondom ve ilişkisi sonrası antibiyotik kullanımı, vajen içi antiseptik veya antibiyotik uygulaması ile önlenebilir. Ceftriaxone Spectinomycin Ciprofloxacin Norfloxacin Cefuroxime aksetil Ceftizoksime Amoxicillin tedavide kullanılabilir. Tedavi sonrasında hastaların takibi önemlidir. Tedavinin 3.-7. gününde hala üretrit sürüyorsa direnç gelişimi, postgonokoksik üretrit veya reenfeksiyon düşünülmelidir.

NONGONOKOKAL ÜRETRİT (NGU)

Üretrit varlığı halinde kültür veya gram boyama ile N. gonorrhoeae gösterilemediğinde, nongonokokal üretrit tanısı konulur.
En önemli ve tehlikeli ajan Chlamydia trachomatis tir. NGU li erkeklerin %25-60 ında ve gonoreli erkeklerin %4-35 inde üretrada gösterilebilir. Klamidyal enfeksiyonların %50 sinde herhangi bir bulgu yoktur ancak taşıyıcıdırlar.
Hastaların %20-50 sinde Ureaplasma urealyticum NGU etkenidir.
En sık, 20-24 yaşlarında görülür. Akut üretritlerin %50-75 i nongonokokaldır. İnkubasyon periyodu 7-35 gündür.

Belirtiler :
* üretral akıntı, (akıntı genellikle az miktarda, ince ve mukoid özelliktedir)
* dizüri ve üretral kaşıntı-yanmadır.

NGU tanısı için, üretrit varlığında gram boyama ve kültür ile N. gonorrhoeae ekarte edilmelidir. Gram boyama en ideal, hasta idrarını yaptıktan 4 saat sonra alınan örnekte uygulanır.

Tedavi
Tetracycline , doxycycline veya erythromycin kullanılabilir.
NGUten korunma, gonoredeki gibi prezervatif ve vaginal spermisit kullanımı ile sınırlıdır. Hastanın seksüel partnerlerinin tedavisi çok önemlidir.

SİFİLİZ ( FRENGİ )

Sifiliz ( frengi ), Treponema pallidum adlı spiroket tarafından oluşturulur. T. pallidum cilt ve mukuza yoluyla vücuda girer ve cinsel ilişkiden 2-4 hafta sonra peniste ağrısız şankr (zımbayle delinmiş görünümlü bir yara ) gelişir. Bastırmakla ağrı saptanmaz. Tedavi verilmezse lezyon kendiliğinden yavaşça iyileşir. Hastalık 2 nci safhaya geçer. İnguinal bölgede tek ya da iki taraflı, birbirinden ayrı, ağrısız lenfadenopatiler bulunabilir.
Laboratuar Bulguları: Şankrın tabanı kazınarak alınan materyale karanlık alan incelemesi yapılarak spiroketlerin görülmesiyle veya fluoresan antikor teknikleri ile tanı konur. Karanlık alan incelemesi yapılamıyorsa serolojik test kullanılmalıdır.
Serolojik testler, şankrın ortaya çıkışından 1-3 hafta sonra bile negatif olabilir.

Komplikasyonlar
Ürolojik komplikasyonlar nadirdir ve hastalığın 3 üncü safhasında görülür. Bunlar arasında testis gomları ve nörosifilizde görülen nörojenik mesane sayılabilir.

Tedavi
Erken sifilizli hastalara penisilin G verilir. Penisilin allerjisi olanlara doxycycline veya tetracyclin verilir.

TRICHOMONIASIS

Hastalığa T. vaginalis neden olur Görülme sıklığı %2 dir. Kadın ve erkeklerde en sık 15-40 yaşlarında görülür. Cinsel ilişkiyle bulaşır ve enfekte kadınların erkek partnerlerinde %14-60 oranında, enfekte erkeklerin kadın partnerlerinde ise % 67-100 oranında bulunmuştur. Erkeklerde çoğu zaman bulgusuz seyreder.
Üretral akıntı hemen 1-2 ml. serum fizyolojikle karıştırılıp mikroskopik olarak incelenir. Bu muayenenin kadınlarda %60-70 kesinliği olmasına karşın erkeklerde güvenilirliği azdır.
Tedavi
Tedavi başarıyla sonuçlanana kadar prezervatif kullanılması gerekir. Hastaya ve partnerine metronidazole verilir. Tedaviye hemen yanıt alınır. Partnerlerin ciddiyetle tedavisi çok önemlidir.

ŞANKROİD, LYMPHOGRANULOMA VENEREUM, GRANULOMA INGUINALE

ŞANKROİD ( ULCUS MOLLE, YUMUŞAK ŞANKR )

Haemophilus ducreyi tarafından oluşturulur
Cinsel ilişkiden birkaç gün sonra görülen papül, şankroidin ilk belirtisidir. Sonra, tek veya birden fazla, kirli görünüşlü, ağrılı şankroid ülserler ortaya çıkar. Genellikle iltihaplı akıntı yaparlar. Hastalarda ateş, baş ağrısı ve halsizlik vardır.
Tedavi edilmeyen ülserler yavaşça büyür, patlar ve diğerleriyle birleşirler. Ağrılı kasık enflamasyonu, lenfatik obstrüksiyona neden olur ve genital lenfödem, ileri evrede ise elefantiyazis gelişir.
Hastaların %50’sinde, ülserden alınan örneğin gram boyama ile incelenmesinde gram-negatif kokobasiller görülür. Biyopsi her zaman tanı koydurucudur.

Tedavi
Azithromycin 1 g. tek doz, erythromycin 500 mg. 4×1 7 gün, ceftriaxone 250 mg. tek doz kullanılabilir. Tanı sırasında ve 3 ay sonra HIV testi yapılması uygun olur.
Uygun tedavi ile prognoz çok iyidir.

LYMPHOGRANULOMA VENEREUM

C. Trachomatis etkendir. Genital lezyon, lenfadenit ve rektal darlıklar görülebilir. Cinsel temastan 5-21 gün sonra bir papül veya püstül belirir. Genital lezyon küçüktür ve genellikle gözden kaçar. Lenf nodları tutulursa 20 000/ mL’ye ulaşan lökositoz görülebilir. Kültürde C. trachomatis üremesi tanı koydurur.

Komplikasyonları
İnguinal lenf nodlarının rüptürü ile akıntılı sinüsler oluşur. Kronik inguinal enflamasyon lenfatik obstrüksiyon ve elefantiyazise neden olabilir. Rektal darlık, geç bir komplikasyondur.

Tedavi
Doxycycline, 100 mg. 2×1, 3 hafta süreyle kullanılır.

GRANULOMA INGUINALE

Etkeni Calymmatobacterium granulomatis (Donovan basili) ve inkubasyon periyodu 2-3 aydır.

Klinik Bulgular
Papül ilk belirtidir. Bundan, çevre ciltten kabarık, tabanı eritemli ve hemorajik sekresyon içiren, sert, endüre, ağrısız bir ülser oluşur. Boyanmış smirde Donovan cisimlerinin görülmesi tanı koydurucudur.

Tedavi
Tetracycline 500 mg. 4×1 veya trimethoprim-sulfamethoxazole (160/800 mg. tablet) 2×1 lezyonlar iyileşene kadar uygulanır.